Анкара гъэтхапэм и 12 - Адыгэмэ яфитыныгъэхэм апае зэгохьэгъэ купым иджэпсалъ

О Тыркуем ицIыфы дахэхэр!

Тэ тызэрэчэркэсым дэгъоу шъущыгъуаз!

Адэ хэта Чэркэсхэр? Урамым шъурыкIо пэтзэ апэу шъуапэ къифэтым шъузеупчIырэм къышъуиIощтыр къэшIэгъуаеу щытэп.

«Чэркэсхэр напэ зиIэ, укIытэрэ лъытэныгъэрэ зыхэлъ цIыф лэжьэкIо лъапIэхэу щытых. Япщыналъэхэри, якъашъохэри сыдэу дэгъух, сыдэу гуахьы!..»

КъашъуIо зэпытзэ тызесагъэ ыкIи тэжъугъэштагъэ мы гущыIэ дахэхэм илъэс пчъагъэ хъугъэу тагъэгушIо ыкIи тагъэгушхо. Ау джа фэдызэу щыт зэкIэри. Арэу щытми «Тыбзэрэ тилъэпкъырэ мыкIодыжьынхэм пае хэгъэгоу тызэрысым мафэ горэм ыгу тыкъигъэкIыжьын» тIоу тыгугъэщтыгъ. Илъэс пчъагъэ хъугъэу титхыдэрэ тихабзэрэ ыкIи тыбзэрэ тызщыпсэурэ хэгъэгум итхылъхэм аритэу, тиныдэпъфыбзэкIэ тызэджэшъунэу тхылъхэр, тиныдэлъфыбзэкIэ тызэдэIушъунэу радю, тиныдэлъфыбзэкIэ тызеплъышъущт тэлэвизюн зыщытиIэщт мафэхэм тапэплъагъ.

1864-рэ илъэсым Урыс Пачъыхьагъум гукIэгъунчъагъэкIэ яхэку аригъэбгынагъэ ыкIи ипхъахь-итэкъоу Осмэн кIыналъэм щагъэтIысыгъэ Чэркъэсхэр, хэгъэгоу зифагъэхэми лъэпкъэу зыхэфагъэхэми ахэзагъэхэу къахьыгъ. Чэркэсхэр нибжьи ялъэпкъ зэхэтыкIэр ыпэ рагъашъэу лъэпкъхэм азфагу зэгурымIоныгъэ илъыным иуж итыгъэхэп. Тыркуем ишъхьафитныгъэ заоми яIахьышхо халъхьагъ. Рэспубликэм лъапсэ фэхъугъэ лъэпкъхэм зэу ащыщы хъугъэх, апсэ фатыгъ, фэзэуагъэх, фэлэжьагъэх. Тыркуем изыкIыныгъэ фэбэнагъэх. Тыркуер цIыфхэм яфитыныгъэхэм лъытэныгъэ зыщыфашIырэ хэгъэгоу щытыным ыкIи идэмокрасиери лъагъэкIотэным фэулэугъэх.

2009-рэ илъэсым къыщырагъэжьагъэ дэмократик програмыр, Чэркэсхэми гугъапIэ ин къаритыгъагъ. Ау нахьыпэм фэдэу ари тызэрэщыгугъоу хъугъэп. Лъэбэкъухэр амыдзыгъэу ара? Адзыгъэ ау нэмыкI лъэпкъыхэмрэ културэхэмрэ къафашIагъэхэр гухэкI нахь мышIэми, Тыркуем Куртхэм янэуж анахь цIыф пчъагъэ зиIэ Чэркэсхэм къашIуаушъэфыгъ.

Джы Тырку лъэпкъымрэ Тырку хэгъэгумрэ арых зигъо къызнэсыгъэр. Чэркэс лъэпкъым щымыIэу алъытэныр афэщэчыжьырэп. Тиныдэлъфыбзэр тиIахь шъхьаIэу зэрэщытыр, културабэ пчъагъэу ыкIи бзэ зэфэшъхьафэу щыIэхэр Тыркуем ибаиныгъэу зэрэщытхэр шъугу къэдгъэкIыжьзэ, Чэркэс напэкIэ тыпаплъэ.

Тимэкъэнчъагъэм хэушъэфагъэ кIыи макъэр зэхэшъухынэу тыфае. Мы хэгъэгум зимакъэ нахь ыпэ изгъэшъыхэрэм ямызакъоу, нэмыкI лъэпкъыхэри зэрисхэр, ахэми фитыныгъэхэр зэряIэн фаер гулъышъутыным тыфае. Зы мафэ горэми Тыркуем ипащэм, «Чэркэсхэри лъэпкъ шъхьафэу тихэгъэгум исхэм ащыщых, ахэм яIофыгъохэм тынаIэ атет, ахэр кIодыжьынхэр тфэдэнэп. Ахэри тикултурэ баиныгъэу мы хэгъэгум исхэм зэу ащыщых.» къыIо тшIоигъу.

Тыгъуасэ зэрэхъущтыгъэм фэдэу непи гукъаори гушIуагъори зэдэтIэтыжьэу, лъэпкъ мамырныгъэм лые етымхэу, дэмокрасие гъэхъагъэхэм зэрэтфэлъэкIэу тиIахь хэтшIыхьэнэу тыфае. Анахь Iофыгъошхоу къытпэщылъыри хэгъэгоу тызэрысым тыхэмыкIуадэу, тилъэпкъ псэукIэр къызэтедгъэнэжьыныр ары.

Арышъ, джырэ къынэужы тикултурэ ифэмэбжьымэхэри мы хэгъэгум щыпхырыщынэу тыфае. Тыбзэрэ, тихабзэрэ, тилъэпкъ псэукIэрэ тшIокIодыжьынхэу тыфаеп. ТикIалэхэри яныдэлъфыбзэкIэ еджэшъунхэу, гущыIэшъунхэу тыфае. Къэралыгъо IэпыIэгъукIэ, тыбзэкIэ радюрэ тэлэвиюнрэ къэтын амалхэр къытатынэу тыфае.

Мы хэгъэгум игъэпсын псэемыблэжьэу фэбанэ зэхъум Тыркубзэ зымышIэщтыгъэу, джы зыбзэ зышIокIодыжьыгъэ тэ Чэркэсхэр, дэмокрасием зегъэушъомбгъуным ыкIи тилъэпкъ фитыныгъэхэр къытатыжьыным пае, иджы дэдэм лъэбэкъухэр адзынэу тыфае.

Мы тиджэпсалъэр Тырку хэгъэгум и хьыкумэт ары зыфэгъэзагъэр!

Мы тиджэпсалъэр партиеу хэгъэгум ит зэпстэур ары зыфэгъэзагъэр!

Мы тиджэпсалъэр Тыркуем ис сыдырэ цIыфи ары зыфэгъэзагъэр!

Орэпсэу тибзэ! Орэпсэу ти хабзэ!

Орэпсэу Чъэркэсэу тыкъэнэжьыным фытиIэ теубытагъэр.

ЧЭРКЭС ФИТЫНЫГЪЭ КУП